در این بخش به طور معمول جهت جستجوی عامل بیماریزا کشت کلیه ی مایعات و ترشحات بدن درشرایط استریل در محیط های کشت میکروبی و همچنین رنگ آمیزی ها و آزمایشات مستقیم باکتری شناسی انجام می گردد. متعاقب شناسایی عوامل بیماریزا آزمایش آنتی بیوگرام انجام شده و حساسیت عوامل بیماریزا نسبت به آنتی بیوتیک های مختلف بررسی می شود.
هنگامی که یک نژاد مضر از باکتری در درون و بخش بیرونی بدن دچار ازدیاد شود، فرد دچار عفونت باکتریایی شده است. به طور کلی وقتی که باکتری های بیماری زا و فرصت طلب در بدن شروع به تکثیر شدید و سریع کنند و بر جمعیت باکتری های سالم بدن برتری بیابند و یا به رشد در بافت هایی بپردازند که به طور معمول استریل می گردند، می گوییم عفونت باکتریایی در بدن رخ داده است.
باکتری های مختلف توانایی آلوده کردن نقاط مختلف بدن را دارند. از بیماری هایی که در اثر حضور باکتری های مضر در درون بدن ایجاد می‌شوند می توان به :
- مننژیت
- مسمومیت های غذایی
- و ذات الریه
اشاره کرد که تنها تعداد کمی از انواع بیماری های به وجود آمده در اثر حضور باکتری در بدن هستند.
برخی از بیماری ها که دارای عوارض جدی و یا تهدید کننده زندگی افراد هستند، می توانند به وسیله باکتری های بیماریزا به وجود بیایند. از این موارد می توان به مسمومیت های خونی یا همان باکتریمی، نارسایی های کلیوی و سندرم شوک توکسیک نام برد.
در گذشته یکی از علل عمده مرگ و میر در جوامع انسانی وجود باکتری های عفونی بوده است که سبب به وجود آمدن بیماری های خطرناکی مانند:
- تیفوس
- حصبه
- طاعون
- کزاز
- ذات الریه و دیگر عفونت های شدید بوده است.
در مجموع می توان گفت باکتری های عفونی می توانند کیفیت و کمیت زندگی افراد را به شدت تحت تاثیر قرار دهند.
انواع عفونت باکتریایی
باکتری ها می توانند نقاط مختلف بدن انسان را درگیر کنند. به عنوان مثال باکتری های مضر می توانند سبب ایجاد بیماری عفونت باکتریایی در ناحیه
- واژن
- گلو
- لوزه
- و دستگاه گوارش انسان شوند.
عفونت باکتریایی واژن
شایع ترین نوع عفونت باکتریایی، عفونت باکتریایی واژن است که در خانم‌ها اتفاق می افتد. علت بروز این بیماری هنوز به درستی مشخص نشده است. این بیماری با نام باکتریال واژینوسیس یا BV نیز شناخته می شود و باعث می شود که ترشحات فرد افزایش یابد و بویی ناخوشایند به همراه داشته باشد. از دیگر علائم عفونت باکتریایی واژن خارش در ناحیه تناسلی و سوزش هنگام ادرار می باشد.
عفونت باکتریایی گلو
فارنژیت یا التهاب گلو از دیگر بیماری هایی هستند که بر اثر عوامل مختلفی در بدن به وجود می آیند. یکی از عوامل ایجاد التهاب گلو عفونت باکتریایی است. این بیماری در فصول سرد اتفاق می افتد و باعث ایجاد خارش در ناحیه گلو می گردد.
از آنجا که این بیماری، بیماری خطرناکی نیست، می توان با مصرف مواد غذایی مختلف آن را درمان نمود. یکی از راه های درمان التهاب گلو، مصرف آلاسکا است. قند و لبنیات باعث تحریک گلو می شوند، به همین دلیل لازم است آلاسکایی که می خورید فاقد قند و لبنیات باشد. جوشانده لیمو و عسل با خواص آنتی بیوتیکی که دارند می تواننند در درمان این بیماری نقش بسیار مهمی را ایفا نمایند. مصرف قرص های ضد التهاب مانند آسپرین می توانند در درمان التهاب گلو نقش بسیار موثری را ایفا نمایند.
عفونت باکتریایی لوزه
این بیماری واگیردار با درگیر کردن بخش لوزه، باعث ایجاد گلودرد در فرد می شود. مهم ترین علامت ابتلا به این بیماری را می توان مشکل در تکلم و بلع دانست. گاهی نیز ممکن است دهان فرد مبتلا به این بیماری بوی بسیار آزار دهنده و بدی بدهد و نشانگر عفونت لوزه باشد. برای درمان این بیماری می توان :
- محلول آب و نمک غرغره کرد
- یا از آبنبات های مخصوص درمان گلودرد استفاده نمود.
عفونت باکتریایی کلیه
صعود باکتری های مضر از مثانه به کلیه باعث ایجاد این بیماری در فرد می گردند. این باکتری های می توانند باعث ایجاد:
- تب و لرز
- سوزش هنگام ادرار
- ادرار خونی
- و در برخی از موارد باعث حالت تهوع و استفراغ در فرد شوند.
در صورتی که چنین علائمی به خصوص ادرار خونی را در بدن خود مشاهده کردید لازم است به پزشک مراجعه کنید. در صورتی که این بیماری درمان نشود می تواند فرد را به بیماری سپسیس که یک بیماری خطرناک و مرگ آور تلقی می شود، مبتلا نماید.
در صورتی که این بیماری به مرحله جدی و خطرناک نرسیده باشد، می توان با مصرف آنتی بیوتیک آن را درمان نمود، اما اگر به نوع حاد این بیماری مبتلا باشید ممکن است در بیمارستان بستری شده و تحت نظر پزشک متخصص عفونی قرار گیرید.
عفونت باکتریایی کبد
باکتری های مضر باعث تولید ترشحات چرکی در کبد می شوند. تجمع این ترشحات باعث می شود کبد عفونت کرده و آبسه کند. لازم به ذکر است که این بیماری بیشتر سالمندان را مبتلا می کند. وجود عفونت در خون و مجاری صفراوی باعث می شوند که افراد به این بیماری مبتلا شوند. پزشک برای درمان این بیماری معمولا قرص یا شربت آنتی بیوتیک را برای فرد بیمار تجویز می نماید.
عفونت باکتریایی کلامیدیا
روابط جنسی خطرناک و بدون استفاده از وسایل پیشگیری مانند کاندوم باعث می شوند باکتری کلامیدیا از ناحیه تناسلی یا دهانی وارد بدن گردد. یکی دیگر از راه های انتقال این بیماری، زایمان است. نوزاد هنگام خارج شدن از مجرای زایمان مادر می توانید این باکتری را دریافت نماید. علائم این بیماری در مردان و زنان متفاوت است.
- معمولا مردان دچار درد در ناحیه بیضه ها و احساس سوزش هنگام ادرار می شوند.
- در صورت ابتلا به این بیماری زنان دچار لگن درد و التهاب در ناحیه دهانه رحم می گردند.
راه‌های درمان بیماری های عفونی
آگاهی از نوع میکروب عامل بیماری، انتخاب مناسب ترین گزینه درمانی را برای پزشک تسهیل می کند.
آنتی بیوتیک ها
آنتی بیوتیک ها در خانواده های مشابهی دسته بندی می شوند. باکتری ها نیز در گروه هایی محتوی انواع مشابه (مانند استرپتوکوک یا E.coli) طبقه بندی می شوند.
انواع خاصی از باکتری ها به کلاس های خاصی از آنتی بیوتیک ها حساس هستند. در صورتی که پزشک از نوع باکتری عامل بیماری آگاهی داشته باشد، درمان می تواند هدفمندتر انجام شود.
آنتی بیوتیک ها معمولاً برای عفونت های باکتریایی مورد استفاده قرار می گیرند. اما گاهی تشخیص این که کدام نوع میکروب در بیماری نقش دارد، دشوار است. به عنوان مثال، ذات الریه می تواند ناشی از باکتری، ویروس، قارچ یا انگل باشد.
استفاده بیش از حد از آنتی بیوتیک ها منجر به ایجاد انواع باکتری های مقاوم در برابر یک یا چند نوع آنتی بیوتیک شده است. این امر درمان این باکتری ها را بسیار مشکل تر می سازد.
علائم ناشی از بیماری‌های عفونی
هر بیماری عفونی علائم و نشانه های خاص خود را دارد. علائم ناشی از عفونت، به ارگانیسم مسئول و همچنطین محل عفونت بستگی دارد. باکتری ها معمولاً طیف وسیع تری از سلول‌ها را هدف قرار می‌دهند که منجر به علائم متعددی می‌شود. فرد مبتلا به عفونت باکتریایی اغلب قرمزی، گرما، تورم، تب و درد در محل عفونت و همچنین تورم غدد لنفاوی را تجربه می‌کند.
بثورات پوستی نیز می‌تواند نشان دهنده عفونت باکتری‌ها شوند. علائم و نشانه های کلی که در شماری از بیماری های عفونی مشترک هستند، عبارتند از:
- تب
- اسهال
- خستگی
- دردهای عضلانی
- سرفه
در صورت بروز هر یک از علائم اشاره شده در بالا، حتما در اسرع وقت به پزشک مراجعه نمایید.
عفونت جدی و خطرناک
یک عفونت جدی و خطرناک ممکن است ناشی از بسیاری از شرایط پزشکی باشد. به طور معمول، یک عفونت جدی به این معنی است که زمان مراجعه به اورژانس فرا رسیده است و می‌توانند به موقعیت‌های پزشکی جدی منجر شوند مگر اینکه درمان شوند. در زیر چند عفونت که ممکن است نیاز به مراجعه به اورژانس داشته باشد و به شما هشدار دهند که عفونت خطرناک است، آورده شده است.
- سپسیس
سپسیس یک وضعیت تهدید کننده زندگی است و زمانی رخ می‌دهد که بدن مقدار زیادی مواد شیمیایی آزاد می‌کند تا با عفونتی که از طریق جریان خون پخش شده است مبارزه کند. این مواد شیمیایی می‌تواند منجر به التهاب شود که آسیب اندام را به دنبال دارد.
سپسیس معمولاً در اثر عفونت‌های باکتریایی ایجاد می‌شود، اما این امکان نیز وجود دارد که از خراش‌های جزئی یا جراحات نیز رخ دهد. علائم سپسیس شامل لرز، تب، تنفس سریع و کاهش ادرار است. این بیماری را می‌توان با آنتی بیوتیک‌ها و مایعات که زیر نظر پزشک تجویز شده‌اند، درمان کرد.
- عفونت گوش
عفونت گوش می‌تواند ناشی از باکتری‌هایی باشد که گوش میانی را تحت تاثیر قرار می‌دهند. این عفونت‌ها می‌توانند باعث تورم و درد شوند و در صورت عدم درمان منجر به کاهش شنوایی شوند.
عفونت‌های خفیف گوش ممکن است خود به خود برطرف شوند، اما عفونت‌های شدید گوش اغلب امکان دارد با آنتی‌بیوتیک‌ها برای از بین بردن باکتری‌ها، لوله‌های گوش برای کمک به تخلیه مناسب مایع یا قطره‌های گوش درمان شوند.
- عفونت‌های دستگاه ادراری (UTI)
انواع مختلفی از عفونت‌های دستگاه ادراری (UTI) وجود دارد و معمولاً زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌ها از طریق مجرای ادرار وارد دستگاه می‌شوند. علائم شامل ادرار کدر، درد لگن یا مقعد، تکرر ادرار و احساس سوزش در هنگام ادرار کردن است. ممکن است برای درمان عفونت ادرار نیاز به آنتی بیوتیک باشد.
- عفونت استاف
باکتری استافیلوکوک در صورتی که وارد جریان خون یا ریه شود می‌تواند زندگی را تهدید کند. عفونت استاف می‌تواند باعث زرد زخم، کورک، مسمومیت غذایی و سلولیت شود. اگر درمان نشود ممکن است کشنده باشد.
از آنجایی که عفونت استاف توسط باکتری ایجاد می‌شود، با آنتی بیوتیک درمان می‌شود. با این حال، برخی از سویه‌های باکتری استافیلوکوک به آنتی بیوتیک‌ها مقاوم هستند.
بیشتر بیماری های عفونی تنها با عوارض جزئی همراه هستند. اما برخی از عفونت ها می توانند مهلک شوند و با افزایش طولانی مدت خطر سرطان همراه هستند:
- هلیکوباکتر پیلوری با سرطان معده و زخم معده ارتباط دارد
روش های تشخیص بیماری عفونی
پزشک برای تشخیص علت اصلی عفونت از راه‌کارهای مختلفی استفاده می‌کند. به عنوان مثال، آزمایش‌هایی وجود دارند که به تشخیص عفونت کمک می‌کنند. بسیاری از بیماری‌های عفونی علائم و نشانه‌های مشابهی دارند. نمونه‌های مایعات بدن گاهی اوقات می‌توانند شواهدی از میکروب خاصی که باعث بیماری می‌شوند را نشان دهند. این به پزشک کمک می‌کند تا درمان بهتر و دقیقتری را انتخاب کنند. آزمایشاتی که به تشخیص عفونت کمک می‌کنند عبارتند از:
تست های آزمایشگاهی
بسیاری از بیماری های عفونی علائم و نشانه های مشابهی دارند. گاهی اوقات نمونه مایعات بدن می تواند شواهدی از میکروب خاص عامل بیماری را نشان دهد. این امر به پزشک در فرایند درمان کمک می کند.
- آزمایش های خون: یک تکنسین با وارد کردن نیدل در ورید، معمولاً در محل بازو، نمونه خون را می گیرد.
- آزمایش ادرار: این آزمایش بدون درد مستلزم ادرار کردن در یک ظرف است. برای جلوگیری از آلودگی احتمالی نمونه، ممکن است آموزش داده شود که در ابتدا ناحیه تناسلی با یک ضد عفونی کننده تمیز شده و سپس ادرار جمع آوری گردد.
- سواب های گلو: نمونه هایی که از گلو یا سایر نواحی مرطوب بدن بدست می آید ممکن است با کمک سواب استریل گرفته شود.
- نمونه مدفوع: ممکن است چگونگی گرفتن نمونه مدفوع برای ارائه به آزمایشگاه به منظور بررسی نمونه انگل ها و موجودات دیگر آموزش داده شود.
- بذل نخاعی (پانکچر کمری): این روش برای گرفتن نمونه ای از مایع مغزی نخاعی از طریق سوزنی که با دقت بین استخوان های ستون فقرات وارد شده است، انجام می شود. معمولاً از بیمار خواسته می شود زانوهای خود را به سمت سینه کشیده و به پلوی خود دراز بکشد.
اسکن های تصویربرداری
روش های تصویربرداری – مانند اشعه ایکس، توموگرافی کامپیوتری و تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی – می توانند به تشخیص دقیق کمک کرده و بیماری های دیگری که باعث این علائم می شوند را رد کنند.
بیوپسی
در طی بیوپسی، نمونه بافتی کوچکی از ارگان داخلی برای آزمایش گرفته می شود. به عنوان مثال، بیوپسی بافت ریه می تواند برای بررسی انواع قارچ هایی که منجر به نوع خاصی از ذات الریه می شوند، مورد استفاده قرار گیرد.
تشخیص
در صورت بروز هر یک از موراد زیر به دنبال مراقبت پزشکی باشید:
- گازگرفتگی توسط حیوان
- داشتن مشکلات تنفسی
- سرفه کردن برای مدت زمان بیش از یک هفته
- سردرد شدید همراه با تب
- تجربه ی بثورات جلدی یا تورم
- تب غیر قابل توضیح یا طولانی مدت
- مشکلات بینایی ناگهانی